Burgerschap als vak

Traditioneel worden in een onderwijssysteem minimumdoelen onderverdeeld in verscheidene klassieke vakken zoals wiskunde frans, ... Deze worden dan opgebouwd tot een curriculum waarin een scholenkoepel of directieteam keuzes gemaakt heeft over het aantal uren toegekend aan de klassieke vakken. 

De meest traditionele invulling voor burgerschap is dan ook wanneer de minimumdoelen in een uurvak gegoten zijn.

 

Aandachtspunten:

- Enge visie op burgerschap: burgerschap draait om meer dan kennis, in een uurvak bestaat het risico tot het verwateren van burgerschap tot een kennisgegeven. Eén van de aandachtspunten waar het ICCS onderzoek voor waarschuwt.

- Onbenut laten van mogelijkheden binnen andere vakken: Burgerschap heeft veel raakvlakken en mogelijkheden binnen andere vakken. Het risico op overlap met andere vakken is groot.

- Stimuleert eilandwerken: door het beperkt aantal uren zullen leraren sneller geneigd zijn op zichzelf aan het vak te werken

Teamgericht aan de slag met burgerschap als een vak. 

Download de volgende checklist en breng verandering op jouw school.

Teamgericht

Burgerschap als vak lijkt niet meteen veel mogelijkheden te bieden om op een teamgerichte of schoolbrede wijze aan de slag te gaan...

In wat volgt lijsten we op wat de mogelijkheden zijn om op een meer teamgerichte/schoolbrede wijze aan de slag te gaan:

 

Teamgericht:

- Leerlijn: Een leerlijn is de rode draad van het burgerschapsverhaal dat jij met jouw school probeert te vertellen. Het is een overzicht van de opbouw van leerdoelen, werkvormen en evaluatievormen doorheen het jaar maar ook over de jaren heen. Meer informatie over leerlijnen is hier te vinden.

- Rol coördinator: Het is de taak van een coördinator om de verscheidene actoren (binnen en buiten de school) op elkaar af te stemmen. Een coördinator kan ook het voortouw nemen in de ontwikkeling van een leerlijn. 

- Teamstructuur:  Een goede samenwerking veronderstelt een duidelijk idee van de samenwerking. Als school kan je inzetten op je vakgroep voor de uitwerking van je vak.

 

Schoolbreed

- Implementatie in het schoolbeleid en verduurzaming in het schoolgebeuren: Een schoolbrede benadering van een vak  impliceert meer dan enkel tijdens je les met een bepaald thema bezig zijn. De school als een mini-samenleving benaderen, biedt de mogelijkheid om structurele maatschappelijke verbeteringen door te voeren. Op de volgende pagina vind je hierover meer informatie.

 

Voor meer informatie over een schoolbrede benadering kan je op de volgende pagina terecht.

Leerlijn

Als school kan je ervoor kiezen om prioriteiten te stellen binnen de burgerschapsdoelen op basis van een bepaalde visie of een nood die bij je leerlingenpubliek leeft.

 

Om die prioriteiten goed tekunnen nastreven is het essentieel om de burgerschapsdoelen in een duidelijke leerlijn te plaatsen. Een leerlijn toont de doordachte opbouw van je curriculum zowel doorheen het jaar als over de jaren heen. De leerlijn is de rode draad/ het verhaal dat je samen met je als school wil vertellen. 

 

Op de volgende pagina vind je meer informatie rond de opbouw van een leerlijn.

Dus we kunnen daar [burgerschap] wel zelf nog een zwaartepunt in kiezen. Zo pakken wij dat deel van die vakdoorbrekende minimumdoelen eigenlijk aan. We gaan zien: in welke vakken komt dat effectief aan bod? Kunnen we daar misschien een project van maken dat dat niet lukraak doorheen het jaar toevallig daar eens aan bod komt en toevallig daar, maar dat we daar een soort leerlijn in kunnen steken.
Coördinator Burgerschap

Inspirerende voorbeelden

In ons tweede jaar hebben wij dan goals 2030. Dat is eigenlijk ook een burgerschapsvak en we zien dat ook een beetje dat is de evolutie dat ik graag zou hebben dat dat doormaakt als een soort van satelliet vak waaruit thema’s ook vertrekken naar andere vakken. Bijvoorbeeld rond het thema armoede en de sustainable development goals ja rond armoede is dan bijvoorbeeld een link naar Nederlandse expressie waar dat er dan een creatieve verwerking is maar daar heeft dat dat ook een plek
Coördinator Burgerschap over Burgerschap als Vak dat de link legt naar andere vakken

Wil jij op een teamgerichte en schoolbrede wijze aan de slag gaan met jouw vak burgerschap? Download hier de checklist.