Stap 1: draagvlak

Icon draagvlak

Vooraleer je start met dit traject is het van belang te weten dat je er niet alleen voor staat. Om op een teamgerichte manier aan burgerschap op school te werken, heb je vanzelfsprekend een team nodig met teamspirit dat samen aan de slag wil gaan. Goedkeuring en steun binnen het team zijn essentieel om de missie te doen slagen. Dat gaat in de eerste plaats om de schoolleiding en het lerarenteam, maar ook andere betrokkenen, ouders en leerlingen.

In deze stap stel je je bijgevolg volgende vragen:

  • Is er draagvlak om met burgerschap aan de slag te gaan op een teamgerichte manier?
  • Hoe breed gedragen is het thema burgerschap op de school/in het schoolteam?
  • Hoe kan je ervoor zorgen dat er voldoende draagvlak is op school?

Hieronder bieden we een checklist aan waarmee je eenvoudig kan aftoetsen en inschatten in hoeverre er draagvlak bestaat op je school. Vervolgens bieden we enkele tips aan om het draagvlak te stimuleren.

Ik denk dat het vooral belangrijk is dat we ervoor openstaan om de meerwaarde van burgerschap op school te leren inzien, dat dat effectief nodig is en dat dat impact kan hebben.
Coördinator modernisering over de noodzaak van burgerschap inzien
De directie deelt eenzelfde visie op burgerschap met ons en was altijd de eerste om te zeggen “doen.” En “heb je er iets voor nodig, laat het dan weten.” Dus we hadden wel heel erg het gevoel dat we veel vrijheid en vertrouwen kregen. Het feit dat we ook altijd het kwartiertje van die personeelsvergadering kregen om daar dan ons verhaal te komen doen, dan voel je je wel gesteund. Helemaal in het begin haalde ze ook maandelijks alle teams bij elkaar: team actief burgerschap, de zorgcoördinator, team taalbeleid en vervolgcoaches. Met al die teams gingen we samenzitten en gaven we een update aan elkaar: "hier zijn wij mee bezig. Hoe kunnen we elkaar ondersteunen?"
Leerkracht over vertrouwen van de directie en horizontaal overleg

Tips voor het stimuleren van draagvlak

  • Moeite om teamleden te overtuigen van het belang van burgerschap op school? Urgentie voor en inzicht in het belang van burgerschapseducatie vind je op Wat is burgerschap?
    Daarbij bieden we ook PowerPointslides over de inhoud van de sleutelcompetentie burgerschap. Deze presentatie kan je op je school gebruiken om over burgerschap te communiceren met je team.

  • Communiceer helder over de doelen en verwachtingen. Meer over het selecteren van doelen vind je in STAP 3: prioriteiten bepalen.

  • Vertrek vanuit sterktes, vanuit wat er al gedaan wordt aan burgerschap op school. Zorg dus dat je nieuwe burgerschapsinitiatieven zo goed als mogelijk laat aansluiten op wat er al is. Vaak zijn leerkrachten al meer bezig met burgerschap dan ze zelf beseffen. Over het in kaart brengen van sterktes lees je meer in STAP 2: beginanalyse.

  • Maak op vaste vergadermomenten (zoals personeelsvergaderingen) even tijd om burgerschap op school te bespreken en horizontaal af te stemmen (terugkoppeling aan teamleden die niet met burgerschap bezig zijn, feedback vragen, ideeën uitwisselen …).
  • Peil op een personeelsvergadering naar de noden van het team, hoe het team naar burgerschap kijkt via bv. een poll, stellingen, consultaties … Wanneer mensen zich betrokken en gehoord voelen, zullen ze sneller geneigd zijn om verandering te aanvaarden.

  • Op basis daarvan kan er gekeken worden naar hiaten bij het team.

  • Laat mensen graad overstijgend meelopen met projecten om inspiratie op te doen en om 'draagvlak als een inktvlek laten verspreiden over het ganse team’. 
  • Als de directie merkt dat er weerstand is, volgen er gesprekken met alle personeelsleden om dit niet uit de weg te gaan. 
  • Een school ging bijvoorbeeld aan de slag met een kurkmuur om ideeën en voorstellen samen rond burgerschap te verzamelen. Ze gaan verder op zoek naar manieren zodat alle leraren meer samenwerken.
  • Je moet rekening houden dat je niet steeds iedereen kan betrekken bij burgerschap. Het is wel van belang dat er geen demotivatie ontstaat binnen het team omdat het altijd dezelfde trekkers zijn.
  • In dit artikel uit Klasse (2017) geeft Virginie März, professor Onderwijskunde van UC Louvain, tips over hoe onderwijsvernieuwingen kunnen blijven plakken in een schoolteam

Verdere ondersteuning nodig?

Deep Democracy kan een manier zijn om met gebrek aan draagvlak in het team om te gaan. Het opleidingsinstituut HUMMUS (Mechelen) biedt informatie, coaching, procesbegeleiding, enz. aan voor organisaties en scholen. Meer info vind je op hun website.

Ga verder naar Stap 2: Beginanalyse.

Graag een printversie van deze pagina?

Klik hier om het document te downloaden.